Mang thai ngoài tử cung có giữ được không?

Mang thai ngoài tử cung là cấp cứu sản khoa cần chẩn đoán và điều trị sớm. Là phụ nữ nhất định bạn cần biết đến những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thai ngoài tử cung và những lưu ý theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Đừng bỏ lỡ nhé!

Khái niệm

Thai ngoài tử cung ngày càng trở nên phổ biến. Tỉ lệ mang thai ngoài tử cung đang có xu hướng tăng lên đáng kể. Việc tìm hiểu về thai ngoài tử cung là rất cần thiết để bạn có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Sau đây là khái niệm cơ bản về thai ngoài tử cung mẹ bầu cần biết:

Mang thai ngoài tử cung là gì?

Mang thai ngoài tử cung là trường hợp thai không làm tổ trong buồng tử cung (túi thai nằm ngoài tử cung).

Đối tượng có nguy cơ mang thai ngoài tử cung?

Tất cả mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đã có quan hệ tình dục đều có nguy cơ mang thai ngoài tử cung. Hiện nay cứ 100 mẹ bầu thì có 9 trường hợp bị mang thai ngoài tử cung.

Phân loại thai ngoài tử cung

Thai ngoài tử cung có thể gặp ở nhiều vị trí khác nhau như:

• Ở vòi tử cung.
• Buồng trứng.
• Tại ống cổ tử cung.
• Tại các vị trí khác nhau trong ổ bụng.
• Ngoài ổ phúc mạc.

Tuy nhiên, theo thống kê của Bộ Y tế, khoảng hơn 95% trường hợp mang thai ngoài tử cung xảy ra ở vòi tử cung:

• 55% ở loa.
• 25% ở eo.
• 17% ở đoạn bóng.
• 2% ở đoạn kẽ.

Cụ thể như sau:

Các thể mang ngoài tử cung

Có rất nhiều vị trí phôi thai làm tổ ngoài tử cung, ở mỗi thể thai ngoài tử cung lại có thêm những triệu chứng, biến chứng cụ thể riêng. Sau đây là một số thể thai ngoài tử cung bạn cần biết:

Thể mang thai ngoài tử cung chưa vỡ

• Khi bạn mang thai ngoài tử cung chưa vỡ, cơ thể bạn vẫn hoàn toàn bình thường và không có dấu hiệu mất máu.
• Nếu đi khám, bác sĩ có thể nắn thấy khối cạnh tử cung với đặc điểm khu trú rõ, đau.
• Khi siêu âm không có máu trong ổ bụng.

Thể lụt máu ổ bụng

• Đặc điểm nổi bật khi bạn bị thai ngoài tử cung gây thể lụt máu ổ bụng là đau và choáng nặng do chảy máu trong, xuất hiện đột ngột.
• Bụng của bạn khi này sẽ chướng, ấn đau khắp bụng.
• Khi siêu âm bác sĩ sẽ thấy dịch nhiều ở trong ổ bụng,…

Thể giả sẩy

• Tình trạng mang thai ngoài tử cung thể giả sẩy khiến khi có biến đổi nội tiết toàn bộ nội mạc tử cung bong ra và bị tống ra ngoài. Điều này làm dễ nhầm với sẩy thai, bỏ qua nghi ngờ mang thai ngoài tử cung.
• Khi bác sĩ thực hiện xét nghiệm giải phẫu bệnh tổ chức nạo ra thấy hình ảnh màng rụng, không thấy lông rau (y học gọi là hình ảnh Arias Stella).

Thể huyết tụ thành nang

• Việc chẩn đoán thể huyết tụ thành nang khi mang thai ngoài tử cung thường khó khăn vì các triệu chứng không điển hình.
• Nguyên nhân hình thành thể huyết tụ thành nang là do máu chảy ít một, đọng lại. Sau đó ruột, các tạng và mạc nối phản ứng, bọc lại thành khối huyết tụ.
• Sức khỏe tổng thể của bạn sẽ có tình trạng thiếu máu.
• Nếu đi khám, thực hiện chọc dò hút sẽ ra máu đen lẫn cặn.

Phân loại thai ngoài tử cung

• Thường chỉ biết được bạn mang thai ở buồng trứng sau khi mở bụng hay nội soi, khi thấy khối thai nằm ở buồng trứng.
• Dựa theo tiêu chuẩn của Spiegelberg thì đặc điểm của mang thai ở buồng trứng là túi ối nằm trên vùng buồng trứng, khối thai liên tục với tử cung bởi dây chằng tử cung – buồng trứng.

Mang thai trong ổ bụng

• Thai nằm ngoài hoàn toàn tử cung thường phát triển khá lớn, thậm chí có thể sờ nắn thấy thai ở ngay dưới da bụng.
• Vị trí thai có thể ở bất kỳ vị trí nào trong ổ bụng. Thường là ở vùng hạ vị nhưng cũng có thể gặp ở vùng gan, vùng lách, thậm chí ở sau phúc mạc.

Mang thai ở ống cổ tử cung

• Hiếm gặp, là trường hợp thai làm tổ ở phía dưới lỗ trong cổ tử cung.
• Triệu chứng nghèo nàn, không đặc hiệu. Khi bác sĩ khám cho bạn sẽ thấy cổ tử cung phình ra một cách bất thường.

• Hậu quả gây thai chết lưu hoặc sẩy thai, rau cài răng lược, khi rau bong dở dang làm chảy máu khó cầm.
• Nạo không cầm được máu mà thường phải cắt tử cung.

Mang thai ở sẹo mổ tử cung

• Thai làm tổ ở vết sẹo mổ trên cơ tử cung.
• Đây là dạng bệnh lý hiếm gặp nhất của mang thai ngoài tử cung.
• Thường gây ra hậu quả sẩy thai sớm, rau cài răng lược, vỡ tử cung.

Phối hợp mang thai trong tử cung với mang thai ngoài tử cung

• Rất hiếm gặp, dễ bỏ sót.
• Hiện nay hay gặp trong trường hợp thụ tinh ống nghiệm.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

• Cách tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt “chuẩn” hướng dẫn của Bộ Y tế
• Chứng loạn sản cổ tử cung “gắn bó” với ung thư cổ tử cung như thế nào?

Phân loại thai ngoài tử cung trong điều trị

Trong quy trình chuyên môn khám chữa bệnh thai ngoài tử cung do Bộ Y tế ban hành, dựa vào tình trạng kèm theo khi thăm khám, bác sĩ sẽ chẩn đoán và tiến hành điều trị cho bạn. Cụ thể có 5 chẩn đoán chính:

• Thai ngoài tử cung vỡ có choáng.

• Huyết tụ thành nang.
• Thai ngoài tử cung chưa vỡ.
• Thai trong ổ bụng.
• Thai ngoài tử cung với đặc điểm khác (bao gồm những trường hợp hiếm gặp của thai ngoài tử cung).

Triệu chứng cảnh báo nguy cơ mang thai ngoài tử cung

Có một số triệu chứng cảnh báo nguy cơ mang thai ngoài tử cung bạn nên lưu ý:

• Tam chứng kinh điển: mất kinh, đau bụng, ra máu âm đạo bất thường.
• Thử thai bằng que thử nếu bạn tự kiểm tra tại nhà, kết quả có thể là có thai hoặc không rõ.

Để biết chính xác bạn có mang thai ngoài tử cung hay không, bác sĩ cần phối hợp theo dõi, kiểm tra nhiều yếu tố. Do vậy, khi có tam chứng kinh điển, bạn nên đến khám và kiểm tra tại cơ sở y tế uy tín, có bác sĩ chuyên môn để được điều trị kịp thời nếu chẳng may bạn mang thai ngoài tử cung.

Yếu tố nguy cơ khiến bạn mang thai ngoài tử cung

Có nhiều yếu tố nguy cơ khiến mẹ bầu bị mang thai ngoài tử cung. Qua nhiều năm theo dõi và nghiên cứu, các chuyên gia đã sắp xếp các yếu tố này thành 3 nhóm theo mức độ nguy cơ cao, trung bình và thấp. Cụ thể như sau:

Mức độ nguy cơ cao

Yếu tố nguy cơ cao khiến bạn mang thai ngoài tử cung là khi:

• Bạn đã từng mang thai ngoài tử cung.
• Bạn đã từng phẫu thuật trên vòi trứng.
• Bạn có tiền sử thắt vòi trứng.
• Bệnh lý tại vòi trứng.
• Phơi nhiễm DES trong tử cung.
• Bạn đang sử dụng dụng cụ tử cung.

Mức độ nguy cơ trung bình

Yếu tố nguy cơ trung bình khiến bạn mang thai ngoài tử cung:

• Vô sinh.
• Đã từng bị viêm cổ tử cung do lậu, Chlamydia,…

• Viêm nhiễm vùng chậu.
• Nhiều bạn tình.
• Hút thuốc lá.

Mức độ nguy cơ thấp

Yếu tố nguy cơ thấp khiến bạn mang thai ngoài tử cung:

• Đã từng phẫu thuật bụng/ chậu.
• Thụt rửa âm đạo.
• Quan hệ tình dục sớm (< 18 tuổi).

Tầm soát và chẩn đoán mang thai ngoài tử cung

Để chẩn đoán thai ngoài tử cung, bác sĩ cần kiểm tra theo dõi những yếu tố sau:

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ thăm hỏi và khám lâm sàng để thu thập những thông tin cần thiết:

Triệu chứng cơ năng

• Chậm kinh, nhiều trường hợp không rõ vì đôi khi ra máu trước thời điểm dự báo có kinh.

• Rong huyết (ra máu âm đạo) với tính chất ra ít một, sẫm màu, ra liên tục dai dẳng.
• Đau vùng hạ vị (đau bụng), thường xuất hiện do vòi tử cung bị căng giãn và nứt vỡ hoặc máu trong ổ bụng gây kích thích phúc mạc. Thường đau ở vị trí chỗ thai, đôi khi đau bụng kèm theo mót rặn khi trực tràng bị kích thích.

Toàn thân

• Có thể choáng ngất do đau, do vỡ khối thai.

Hoặc:

• Có dấu hiệu thiếu máu mãn tính.
• Da hơi vàng nhạt trong thể huyết tụ thành nang.

Triệu chứng thực thể

Khi kiểm tra các triệu chứng thực thể của bạn, bác sĩ sẽ thực hiện những phương pháp như khám bụng, khám bằng mỏ vịt, thăm khám âm đạo để chẩn đoán mang thai ngoài tử ung:

• Âm đạo có máu đen chảy ra từ cổ tử cung, khám bụng thấy có điểm đau, có phản ứng thành bụng trong trường hợp có máu trong ổ bụng. Khám mỏ vịt thấy dấu hiệu có thai như cổ tử cung tím khó phát hiện, âm đạo có máu từ lỗ cổ tử cung ra, số lượng ít, máu sẫm màu giống như bã cà phê.
• Tử cung không to, mềm (tử cung của bạn có thể to hơn bình thường nhưng không tương xứng tuổi thai).
• Khối cạnh tử cung, đau. Khi bác sĩ khám âm đạo, sờ nắn thấy có khối cạnh tử cung, mềm, ranh giới không rõ, đau khi di động tử cung. Túi cùng sau đầy và rất đau khi có chảy máu trong. Đặc trưng là tiếng kêu “Douglas” khi chạm vào túi sau làm bạn đau giật nảy người và hất tay bác sĩ ra.

Khám cận lâm sàng

Bác sĩ sẽ thực hiện những nội dung sau và thu thập kết quả để chẩn đoán bệnh cho bạn:

• Định lượng Beta HCG (phản ứng chẩn đoán có thai): Xét nghiệm HCG/ nước tiểu dương tính hoặc xét nghiệm nồng độ Beta HCG/ máu > 5 IU/ ml. Trong 3 tháng đầu lượng Beta HCG tăng gấp đôi sau 48 giờ. Trong mang thai ngoài tử cung mức độ tăng Beta HCG chậm nên cần kết hợp với siêu âm.
• Siêu âm đầu dò đường âm đạo: Không thấy hình ảnh túi ối trong buồng tử cung kết hợp với nồng độ Beta HCG để nghĩ nhiều đến mang thai ngoài tử cung. Tìm khối thai ở xung quanh, cạnh tử cung, có thể có dịch ở túi cùng Douglas. Hình ảnh túi ối giả trong buồng tử cung do máu và màng rụng đọng lại. Siêu âm đường bụng nhìn thấy túi ối trong buồng tử cung là khoảng 6 tuần (chậm kinh 2 tuần, Beta HCG đạt 3000 – 5000 mIU/ ml). Siêu âm đường âm đạo có thể nhìn thấy túi ối sớm hơn khoảng 5 ngày (Beta HCG đạt 1000 – 2000 mIU/ ml). Khi chưa đến các thời điểm này hay dưới các giới hạn này thì không quan sát thấy túi ối trong buồng tử cung cũng là bình thường.
• Nội soi ổ bụng: Soi ổ bụng sẽ giúp chẩn đoán sớm và điều trị.
• Nạo sinh thiết buồng tử cung: Nạo buồng tử cung tìm phản ứng Arias – Stella, chỉ làm ở những trường hợp nghi ngờ mà lại không muốn giữ thai. Có thể kết hợp với kiểm tra nồng độ Beta HCG trước và sau nạo, hoặc soi tìm lông rau. Chọc dò túi cùng sau âm đạo có máu không đông.

Chẩn đoán xác định

• Dựa vào lâm sàng: Chậm kinh + đau bụng dưới + ra máu âm đạo.
• Có thể sờ thấy khối thai cạnh tử cung.
• Dựa vào cận lâm sàng: Siêu âm + HCG (hoặc Beta HCG nếu cần).

Chẩn đoán phân biệt

Nhiều trường hợp không phải mang thai ngoài tử cung:

• Sẩy thai, doạ sẩy thai: Siêu âm trước đó đã quan sát thấy hình ảnh túi ối trong buồng tử cung.
• Viêm phần phụ: Có tình trạng nhiễm khuẩn. Để phân biệt có thể dùng xét nghiệm định lượng HCG và soi ổ bụng.
• Vỡ nang noãn: Trường hợp chảy máu trong ổ bụng gây choáng thì buộc phải phẫu thuật để cầm máu và rửa ổ bụng. Thường chẩn đoán sau khi đã mở bụng.
• Khối u buồng trứng: Không có dấu hiệu có thai. Triệu chứng thường xuất hiện khi có biến chứng. Thăm trong có khối cạnh tử cung nên cần siêu âm để phân biệt.
• Viêm ruột thừa: Đau hố chậu phải. Có biểu hiện nhiễm trùng và rối loạn tiêu hóa. Không có phản ứng thai nghén. Phân biệt đám quánh ruột thừa với huyết tụ thành nang.

Nguyên tắc chung trong khám chữa bệnh thai ngoài tử cung

Thai ngoài tử cung có sinh được không? Thai ngoài tử cung có đẩy vào được không? Chắc hẳn mẹ bầu nào cũng thắc mắc những điều này. Hãy cùng xem nguyên tắc chung trong chẩn đoán cũng như điều trị mang thai ngoài tử cung để hiểu rõ hơn bạn nhé!

Nguyên tắc chẩn đoán mang thai ngoài tử cung

• Tam chứng kinh điển (mất kinh, đau bụng, ra máu âm đạo bất thường).
• Bằng chứng chảy máu trong ổ bụng.

• Ấn đau phần phụ.

• Phôi thai không nằm đúng trong tử cung.

• HCG (+).

Nguyên tắc điều trị mang thai ngoài tử cung

• Giải quyết khối thai ngoài tử cung.
• Ngừa tái phát thai ngoài tử cung.

• Duy trì khả năng sinh sản.

Điều trị mang thai ngoài tử cung

Việc điều trị mang thai ngoài tử cung (nội khoa hay ngoại khoa, hay kết hợp nội và ngoại khoa) tùy thuộc vào thể bệnh và biểu hiện lâm sàng của thai ngoài tử cung. Đây là cấp cứu sản khoa cần chẩn đoán và điều trị sớm. Cụ thể như sau:

• Nếu thai ngoài tử cung chưa có biến chứng, bạn sẽ cần nhập viện điều trị theo dõi.
• Nếu thai ngoài tử cung có biến chứng như vỡ có choáng, rối loạn huyết động. Bác sĩ sẽ tiến hành hồi sức tích cực và phẫu thuật cấp cứu. Đồng thời tiến hành cho bạn nhập viện điều trị.

Phẫu thuật (điều trị ngoại khoa)

Sau đây là thông tin chi tiết về phương pháp điều trị ngoại khoa khi mẹ bầu mang thai ngoài tử cung và cần phải can thiệp phẫu thuật:

Điều kiện

• Tuần hoàn không ổn định.
• Có dấu hiệu shock do vỡ, dọa vỡ.
• Có các bệnh nội khoa kết hợp, như: Suy thận, suy giảm miễn dịch, Beta HCG > 5000 mIU/ ml, siêu âm nhiều dịch ổ bụng.

• Dị ứng với Methotrexat hoặc không chấp nhận điều trị Methotrexat.

Thể lụt máu trong ổ bụng

• Mổ cấp cứu để cắt khối thai, cầm máu.
• Đồng thời hồi sức tích cực.

• Bồi phụ thể tích tuần hoàn đã mất

Thể chưa vỡ

• Bảo tồn vòi tử cung bằng cách rạch dọc bờ tự do vòi tử cung lấy khối thai nếu khối thai nhỏ ở đoạn loa, bóng và sau đó phải theo dõi nồng độ Beta HCG sau mổ, nếu nồng độ Beta HCG không giảm hoặc thậm chí còn tăng thì phải điều trị tiếp tục bằng tiêm Methotrexat.
• Thường cắt bỏ khối thai vì tỷ lệ thành công có thai lại thấp và lại có nguy cơ mang thai ngoài tử cung lại cao.

Thể huyết tụ thành nang

• Mổ bán cấp cứu để tránh vỡ thứ phát hay tránh nhiễm khuẩn.
• Lấy hết máu tụ và khối thai, cầm máu, lau rửa sạch khoang chứa máu.

• Chú ý khi mổ không gây tổn thương ruột, bàng quang khi tách dính.

Thể mang thai trong ổ bụng

• Nên mổ khi thai nhỏ dưới 32 tuần, thai trên 32 tuần nếu sống có thể theo dõi thêm.
• Khi mổ lấy thai không nên vội vàng vì sẽ khó trong xử lý bánh rau. Đôi khi bánh rau bị bong gây chảy máu rất khó cầm, hoặc khi bánh rau bám rộng và chặt vào tổ chức trong ổ bụng thì phải chèn gạc thật chặt rồi rút dần trong những ngày sau.

Thể mang thai ở ống cổ

• Thường phải cắt tử cung để cầm máu.

Nội khoa

Phương pháp điều trị nội khoa chưa cần can thiệp ngoại khoa được áp dụng như sau:

Điều kiện

• Khối thai có kích thước dưới 3,5 cm.
• Không có hoạt động của tim thai.
• Huyết động học ổn định.
• Nồng độ Beta HCG < 5000 mIU/ ml.

Theo dõi thai ngoài tử cung thoái triển tự nhiên

• Khoảng 3% với nồng độ Beta HCG thấp, khối thai bé.

Dùng Methotrexat toàn thân đơn liều hay đa liều

• Methotrexat tiêm bắp, nồng độ tùy thuộc vào diện tích da của bạn, thường dùng đơn liều 50 mg.
• Cần theo dõi công thức máu, chức năng gan, thận.

• Theo dõi nồng độ Beta HCG giảm ít nhất 15% khoảng thời gian từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 7 sau khi tiêm.

• Nếu nồng độ Beta HCG giảm ít hay không thay đổi mấy thì có thể tiêm thêm mũi Methotrexat thứ 2 hoặc phẫu thuật.

• Ngừng theo dõi khi nồng độ Beta HCG dưới 10 mIU/ ml. Nhưng đôi khi có thể thấy đau bụng trở lại, thậm chí sờ thấy khối cạnh tử cung to lên, nhưng Beta HCG về bình thường thì vẫn coi là điều trị nội thành công và theo dõi thêm.

• Sau điều trị 6 tháng mới được có thai trở lại.

Điều trị tại chỗ bằng cách tiêm vào phôi các chất phá hủy phôi

• Thực hiện khi đã chẩn đoán xác định.
• Tiêm dưới hướng dẫn của siêu âm đường âm đạo.

Chăm sóc theo dõi sau điều trị mang thai ngoài tử cung

Chăm sóc theo dõi

Bác sĩ sẽ theo dõi các yếu tố:

• Đau.
• Dấu hiệu sinh tồn.
• Sốt.
• Vết mổ.
• Bụng.
• Ra máu âm đạo.
• Nồng độ Beta HCG và siêu âm nếu điều trị bảo tồn.

Khi nào bạn được xuất viện

Tiêu chuẩn để bác sĩ cho bạn xuất viện là khi:

• Các triệu chứng lâm sàng ổn định.
• Nồng độ Beta HCG giảm nhiều nếu bạn điều trị bảo tồn.

Các câu hỏi thường gặp về mang thai ngoài tử cung

Với sự tiến bộ của nền y học cùng sự quan tâm đặc biệt đến sức khỏe của phụ nữ và trẻ em, rất nhiều cơ sở y tế uy tín với bác sĩ chuyên môn cao sẽ tư vấn miễn phí khi bạn cần được hướng dẫn. Sau đây là một số câu hỏi thường gặp khi mang thai ngoài tử cung của hầu hết mọi người:

Mang thai ngoài tử cung có giữ được không?

Nếu mang thai ngoài tử cung bắt buộc bạn phải bỏ thai vì những nguy hiểm có thể xảy ra cho tính mạng của bạn. Điều trị kịp thời và đúng phác đồ sẽ giúp bạn tăng tỉ lệ có thai sau này.

Mang thai ngoài tử cung có bị tái phát sau khi mổ không?

Có. Bạn có thể bị tái phát mang thai ngoài tử cung sau khi đã điều trị.

Phụ nữ đã bị mổ khi mang thai ngoài tử cung còn có khả năng sinh sản không?

Khả năng sinh sản của những phụ nữ đã bị mổ khi mang thai ngoài tử cung là rất khó khăn: 50% bị vô sinh và 15% bị tái phát mang thai ngoài tử cung.

Với những bạn còn trẻ, chưa có đủ con, có thể phẫu thuật bảo tồn vòi tử cung, nhưng kết quả cũng rất hạn chế.

Sau khi điều trị mang thai ngoài tử cung cần lưu ý điều gì?

Có một số điều bạn cần theo dõi, cụ thể như sau:

Theo dõi tái nhập viện khi xuất hiện

• Tam chứng kinh điển.
• Ấn đau phần phụ.

• Nồng độ Beta HCG không giảm hoặc tăng.

Theo dõi sau phẫu thuật

• Siêu âm thai kỳ để phòng nguy cơ tái phát.
• Khi quyết định mang thai bạn hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn.

Hi vọng thông tin trong bài viết trên của Phòng Khám Ana sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về mang thai ngoài tử cung. Bạn hãy luôn lưu ý những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ và đi khám tại cơ sở y tế uy tín để được tư vấn, điều trị kịp thời bạn nhé!